Wpływ związków biologicznie czynnych zawartych w roślinach leczniczych na receptory ośrodkowego układu nerwowego – podłoże potencjalnych mechanizmów interakcji z lekami syntetycznymi. Część II

MARCIN OŻAROWSKI, PRZEMYSŁAW ŁUKASZ MIKOŁAJCZAK, TERESA BOBKIEWICZ-KOZŁOWSKA, RADOSŁAW KUJAWSKI, PRZEMYSŁAW M. MROZIKIEWICZ

Abstract

Valeriana officinalis L. oraz Panax ginseng C.A. Meyer są jednymi z najbardziej interesujących roślin leczniczych oddziałujących na ośrodkowy układ nerwowy (OUN ), zwłaszcza w zakresie interakcji z lekami syntetycznymi na poziomie receptorów OUN . W II części przeglądu systematycznego podsumowaliśmy najistotniejsze mechanizmy molekularne leżące u podłoża interakcji ekstraktów V. officinalis and P. ginseng oraz ich dobrze poznanych biozwiązków. Badania doświadczalne nad kwasem walerenowym wykazały, że związek ten może wchodzić w interakcje z receptorem GABAA (jako specyficzny modulator allosteryczny) i wykazał się aktywnością właściwą dla częściowych agonistów receptora 5- HT5a. Spośród innych biozwiązków izowaltrat działał tak jak odwrotni agoniści receptora A1, borneol – jak agoniści i pozytywne flumazeniloniewrażliwe modulatory allosteryczne receptora GABAA, 6-metyloapigenina – jak pozytywne modulatory receptora GABAA, lignan – częściowi agoniści receptorów adenozynowych, a także wykazywał powinowactwodo receptora serotoninergicznego 5HT1A oraz GABAA. Ginsenozydy różnorodnie działają farmakologicznie zarówno w ośrodkowym, jak i w obwodowym układzie nerwowym. Systematyczny przegląd wykazał, że ginsenozyd Rg3 oraz jego metabolit Rh2, a także metabolit ginsenozydu Rd – związek K – hamowały aktywność receptora NMDA , ginsenozyd Rg3, przez interakcję z miejscem glicynowym na tym receptorze, a Rh2 – z miejscem wiązania poliamin. Inne badania wykazały, że Rg3 i Rh2 niekompetycyjnie hamowały aktywność receptora 5-HT3A, a związek Rg2 hamował aktywność cholinergicznego receptora nikotynowego (nAC h) poprzez wpływ na prąd Na+ oraz aktywność kanału (aktywność właściwa dla antagonistów niekompetycyjnych). Inny ginsenozyd, Rc, najbardziej zwiększał prąd Cl- indukowany przez GABA, natomiast ginsenozydy Rh2, Rb1, Rb2, Rc, Re, Rf, Rg1 oraz związek K wykazały powinowactwo do receptora GABAA (zahamowanie wiązania [3H]muscimolu a zwiększenie wiązania [3H]flunitrazepamu). Na podstawie wyników badań można stwierdzić, że dzięki interakcjom z różnymi układami receptorowymi mózgu metabolity ginsenozydów mogą okazać się istotne w terapii chorób neurodegeneracyjnych. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań neurochemicznych i farmakologicznych w celu dokładnego wyjaśnienia natury receptorowych mechanizmów interakcji pomiędzy lekami roślinnymi a syntetycznymi.
Number of visits: 2116608